CÁC KÍ HIỆU THƯỜNG GẶP TRONG BẢN NHẠC PIANO
Với những người chơi piano, đặc biệt là piano cổ điển, thì việc nhìn và hiểu một số kí hiệu thường gặp trong bản nhạc piano là vô cùng cần thiết. Những kí hiệu đó chính là những chỉ dẫn quan trọng giúp người chơi thể hiện tác phẩm một cách chính xác, về cả nốt nhạc lẫn tính chất của bài.
Tuy nhiên, những kí hiệu này có thể sẽ gây ra một số khó khăn cho người học, vì số lượng kí hiệu nhiều, có những kí hiệu tương tự nhau, nhiều chữ được viết bằng tiếng Ý,… Đôi khi, việc tra cứu ý nghĩa của những kí hiệu thường gặp cũng gặp khó khăn vì có ít nguồn tài liệu tiếng Việt, hoặc không biết tên gọi của những kí hiệu bằng hình vẽ để tìm kiếm trên Google.
1. Về cường độ
Trong bản nhạc piano, kí hiệu về trường độ thường gặp sẽ chỉ dẫn người chơi đoạn nào nên đánh mạnh, đoạn nào nên đánh nhẹ, cũng như các câu cần sự mạnh dần/nhẹ dần. Những kí hiệu này có thể được thể hiện bằng chữ cái, cụm từ hoặc biểu tượng.
Một số kí hiệu về cường độ thường gặp trong bản nhạc piano là:
- Piano (p) : nhẹ
- Pianissimo (pp và ppp) : rất nhẹ và cực kỳ nhẹ
- Meggo piano (mp) : nhẹ vừa phải
- Forte (f) : mạnh
- Forte piano (fp) : mạnh đến nhẹ chuyển tiếp
- Sforzando (sfz) : mạnh riêng cho âm điệu được ghi
- Sforzando piano (sfp) : nhẹ riêng cho âm điệu được ghi
- Sforzando forte (sff) : mạnh hơn cho âm điệu được ghi
- pìu forte (pìu f) : mạnh thêm 1 chút
- Sempre pp (Sem pp) : luôn luôn rất nhẹ
- Piano Subito (p sub) : nhẹ một cách đột ngột
- Crescendo (CRESC…) và dấu <: mạnh dần lên
- Meggo forte (f) :mạnh vừa phải
- Fortissimo (ff và fff) : rất mạnh và cực kỳ mạnh
- Poco piano(poco p) : hơi nhẹ
- Poco forte (poco f) : hơi mạnh
- Decrescendo (DECRESC…) và dấu >: nhẹ dần xuống
: khoảng giữa mạnh, 2 đầu nhẹ - >p<: khoảng giữa nhẹ, 2 đầu mạnh
2. Về trường độ và tốc độ
Các kí hiệu về trường độ và tốc độ trong bản nhạc piano sẽ cho biết về độ dài của nốt cũng như tốc độ của đoạn nhạc. Thực tế, chúng ta thường gặp những kí hiệu chỉ tốc độ nhiều hơn trường độ. Các kí hiệu chỉ tốc độ sẽ cho chúng ta biết những thông tin về tempo, nhanh dần hay chậm dần, cùng tính chất đi kèm.
Một số kí hiệu thường gặp là:
Dấu lặng
- Các dấu lặng tương ứng với trường độ của các nốt: lặng đơn (1 phách), lặng tròn (2 phách),…
- Lunga pausa (hay còn gọi là dấu mắt ngỗng): kéo dài nốt hơn bình thường
- Grave: từ từ, trịnh trọng (tempo: 40-43)
- Largo: chậm, rộng rãi (tempo: 44-47)
- Laghetto: hơi chậm, rộng rãi (tempo: 48-51)
- Adagno và Lanto: chậm (tempo: 52-59)
- Andante: khoan thai (tempo: 60-65)
- Andantino: hơi khoan thai (tempo: 66-75)
- Moderato: vừa phải (tempo: 80-99)
- Allegretto: bắt đầu hơi nhanh (tempo: 100-115)
- Allegrio: nhanh hơn (116 trở đi).
3. Về cao độ
Các kí hiệu về cao độ bao gồm những kí hiệu quen thuộc nhất như dấu thăng, dấu giáng, dấu bình, cho đến kí hiệu lên/xuống quãng tám. Ngoài vị trí các nốt nhạc quy định cao độ của nốt trên sheet nhạc, thì những kí hiệu về cao độ này sẽ bổ sung thêm để quy định chính xác ý đồ của nhạc sĩ khi soạn nhạc.
Cụ thể, các kí hiệu về cao độ thường gặp bao gồm:
Dấu thăng (#): tăng cao độ của nốt đó lên nửa cung
Dấu giáng (b): giảm cao độ của nốt đó xuống nửa cung
Dấu bình (
): xoá bỏ tác dụng của dấu thăng hoặc dấu giáng phía trước
8va: chơi cao hơn 1 quãng tám
8vb: chơi thấp xuống 1 quãng tám
4. Về sắc thái
Các kí hiệu thường gặp trong bản nhạc piano về sắc thái thường được biểu thị bằng các chữ tiếng Ý nhiều hơn là hình vẽ. Các kí hiệu này rất quan trọng và hầu như không thể thiếu trong các bản piano cổ điển, giúp định hình cách chơi cho cả bài.
Một số từ thường gặp về sắc thái như:
- Affenose: thân mật
- Agitato: xao xuyến
- Conanima: có hồn
- Risolato: cương quyết
- Sostenuto: nâng lên
- Energico: sức mạnh mẽ
- Religioso: thành kính
- Tristamente: buồn rầu
- Con Delicatezza: thanh nhã
- Con Dolone: đau thương
- Disperato: tuyệt vọng
- Dolee (Doleissimo): êm ái
- Doloroso: đau khổ
- Malinconico: sầu
- Con Brio (Brioso): lanh lẹ
- Espressimo: thêm ý vào
- Con Fioco: nhiệt liệt
- Con Spirito: ý nhị hơn
- Gragioto: diễm lệ
- Maetoso: uy nghiêm
Ngoài ra, còn có một số từ bổ sung thường được sử dụng và có thể đi kèm với các kí hiệu khác, như:
- Poco: ít
- Poco Apoco: từ từ thêm hoặc bớt
- Pìu: hơn
- Animato: linh hoạt
- Slargando: rộng ra
- Staccato: tách ra
- Motopiu: hơn lên nhiều
- Non molto: đừng nhiều quá
- Quesi: gần như
- Crescendo (Cresc.): mạnh dần
- Descrescendo (Decrese): yếu dần
- Diminuendo (Dim): giảm dần
- Morendo (Mor): tắt dần
- Senzatempo: không giữ nhịp
Hy vọng bài viết bên trên có thể giúp bạn tổng hợp những kí hiệu thường gặp trong bản nhạc piano, giúp bạn dễ dàng tra cứu khi làm quen với các bài piano mới. Hãy lưu lại bài viết để tiện sử dụng về sau, bạn nhé!
Ngoài ra, còn bất cứ thắc mắc nào liên quan đến đàn piano thì liên hệ ngay Trường Nhạc Dương Cầm để được tư vấn tận tình!
Thông tin liên hệ:
- Khóa học nhạc quận 6: Chung cư Himlam Chợ Lớn, 491 Hậu Giang, phường 11, Q6
- Khóa học nhạc quận 7: 74 Đường số 9, phường Tân Phú, Q7 (Kế bên tiệm tóc XUKA)
- Khóa học nhạc quận 8: 290D/5, Dương Bá Trạc, Phường 1, Q8 (ngay cầu Kênh Xáng)
- Khóa học nhạc Nhà Bè: Chung cư New Sài Gòn- Nguyễn Hữu Thọ- Phước Kiểng- Nhà Bè
- Email: truongnhacduongcam@gmail.com
- Hotline: 093 601 17 29
